Τετάρτη 21 Απριλίου 2010

ΑΦΙΕΡΩΜΑ -Η Ληστοκρατία στην Φθιώτιδα (10 )

Στις αρχές του έτους οι αρχιληστές Ευαγ. Σπανός, Τάκος (Αρβανιτάκης;) και Ντατσογιάννης με 25 ληστές δρούσαν στα μεθόρια. Μάλιστα μετέβησαν στο τουρκικό Οθωμανικό χωριό στην Όθρυ Βρύναινα και όλη τη νύχτα γλέντησαν και χόρεψαν με τους κατοίκους και με τους χουντουπιέδες (τακτικούς στρατιώτες που φύλαγαν την τουρκική παραμεθόριο) «μετ’εγχωρίου μουσικής». Στο χορό μάλιστα πήρε μέρος και ο οθωμανός δερβέναγας Αλή αγάς!
Ο λήσταρχος Ευαγ. Σπανός με τη συμμορία του μπαινόβγαινε στο Ελληνικό και παντού σκορπούσε το φόβο και τον τρόμο στους κατοίκους της Φθιώτιδας.
Στις αρχές Ιουλίου του 1873 διορίζεται Γενικός Δερβέναγας... της
Θεσσαλίας ο Μεχμέτ Αλή πασάς, ο οποίος καταδίωξε με ζήλο και ειλικρίνεια τη ληστεία στο Τουρκικό και κατόρθωσε να την περιορίσει κατά πολύ.
Στις 15 Μαΐου 1874 ο Μεχμέτ Αλή πασάς επισκέφτηκε τη
Λαμία, για να συζητήσει με το Νομάρχη τον περαιτέρω συντονισμό για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της ληστείας στις παραμεθόριες περιοχές τους, όπου του επιφυλάχτηκε μεγαλοπρεπής υποδοχή από τις αρχές της Λαμίας.
Οι Οθωμανοί αξιωματούχοι επιβιβάστηκαν σε πλοίο στο λιμάνι του Βόλου και κατέπλευσαν στη Στυλίδα, όπου τους έγινε θερμή υποδοχή από το Δήμαρχο των Φαλάρων Δρόσο Μανσόλα, τον αρχηγό των καταδιωκτικών αποσπασμάτων των ανατολικών δήμων συνταγματάρχη Δημήτριο Τζίρο και πλήθος κόσμου.
Αμέσως ο Μεχμέτ Αλή πασάς με άμαξες αναχώρησε για τη Λαμία.
Στο χωριό Μεγάλη Βρύση τον υποδέχτηκε έφιππος με 20 ευζώνους ο
αρχηγός των δυτικών δήμων της Φθιώτιδας συνταγματάρχης Δαγκλής, ενώ ο διοικητής και φρούραρχος Λαμίας Χαρώνης και ο μοίραρχος Φωτοβάσιος έφιππος τον υποδέχτηκαν στην είσοδο της πόλης.
Ο Νομάρχης, ο Δήμαρχος και ο λαός υποδέχτηκαν τον υψηλό επισκέπτη με τη δεκαπενταμελή συνοδεία του στην «Πλατεία της Αγοράς», όπου κατέφτασε με τις άμαξες.
Χάρη στα μέτρα και στην πολιτική που εφάρμοσε ο Μεχμέτ Αλή
πασάς κατά των ληστών στο Τουρκικό το θαύμα έγινε! Οι λήσταρχοι στα μεθόρια βρέθηκαν σε δύσκολη θέση και αναγκάστηκαν να προσκυνήσουν.
Στις 12 Δεκεμβρίου στην περιφέρεια της Μονής Ξενιάς του Αλμυρού στο Τουρκικό παρουσιάστηκαν και παραδόθηκαν στους απεσταλμένους αξιωματικούς του Μεχμέτ Αλή πασά οι αρχιληστές Σπανός και Βελούλας με τους οπαδούς τους Ιωάννη Βαζούρα, Κώστα Αθανασάκη,Κωστούλα και Δημήτριο Σανίδα.
Αμέσως, σύμφωνα με την υπόσχεση του Μεχμέτ Αλή, μεταφέρθηκαν στις φυλακές της Λάρισας, για να εκτίσουν τη διετή εκουσία φυλάκισή τους.
Μετά το 1874 που η ληστεία δέχτηκε ένα ισχυρό χτύπημα χάρη στη
συνεργασία του Μεχμέτ Αλή πασά και στον έμπειρο Νομάρχη της Φθιωτιδοφωκίδας Π. Βακάλογλου, άρχισε να παίρνει πάλι απειλητικές διαστάσεις η ζωοκλοπή και τα κλοπιμαία ζώα μεταφέρονταν από το Ελληνικό στο Τουρκικό και το αντίθετο.
Και δεν έκλεβαν μόνο πέντε ή δέκα ζώα, αλλά ολόκληρα κοπάδια από πενήντα ως εκατό ζώα.
Πέρα όμως από τις ζωοκλοπές από το 1876 άρχισαν να εμφανίζονται πάλι μερικά κρούσματα ληστοπραξιών. Μάλιστα στις 19 προς 20 Μαρτίου του 1876 μια συμμορία ληστών μπήκε τη νύχτα στο χωριό Κομποτάδες και, αφού σκότωσε το σύζυγο, τη σύζυγο και το δεκαπεντάχρονο παιδί μιας οικογένειας, πήραν όσα χρήματα βρήκαν και έφυγαν.
Στις 29 προς 30 Ιουνίου 1880 οκτώ ληστές μετέβησαν στο χωριό Αχλάδι της Κρεμαστής Λάρισας (Πελασγίας) και λήστεψαν την οικία Νικολάου Ζιάκα. Ο Νικόλαος Ζιάκας απουσίαζε και στην οικία του ήταν η κόρη του και η γυναικαδέλφη του Αναστασία Ολυμπίου. Οι ληστές υπό την απειλή των όπλων πήραν όσα χρήματα βρήκαν, διάφορα κοσμήματα, χάλκινα σκεύη και άλλα αντικείμενα και έφυγαν.
Το 1880 ο Υπουργός των Εσωτερικών επαναφέρει το νόμο περί καταδιώξεως της ληστείας, διότι «έκτακτοι περιστάσεις, εν αις διατελούμεν υπαγορεύουσιν εις την Κυβέρνησιν την λήψιν προληπτικών μέτρων κατά της πιθανής ανακυψάσης και πάλιν εις τας μεθορίους επαρχίας ληστείας».
Μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας και μέρος της Ηπείρου – τα σύνορα της Ελλάδας έφτασαν στον Άραχθο ποταμό και στον Όλυμπο – άλλαξαν πολλά πράγματα για τη Φθιώτιδα που έπαψε να είναι παραμεθόρια περιοχή και να μπαινοβγαίνουν οι διάφορες ληστοσυμμορίες με την ανοχή, αν όχι με τη παρακίνηση και την παρότρυνση των δερβεναγάδων, που είχαν αναγάγει τη ληστεία ως το πιο επικερδές εμπόριο.
Εκείνος που έδωσε τη χαριστική βολή στη ληστεία ήταν η Κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου το 1928 με τα μέτρα που έλαβε.
Μάλιστα προεκλογικά είχε υποσχεθεί και τήρησε την υπόσχεσή της, ότι: «Κύριος σκοπός της Κυβερνήσεώς μου, θα είναι η εξόντωσις της ληστείας. Εάν εις το σημείον αυτό αποτύχω, θα θεωρήσω υποχρέωσίν να παραιτηθώ, έστω και αν επιτύχω εις όλα τα άλλα σημεία του προγράμματός μου». Ό,τι απέμεινε από τη ληστεία εξαφανίστηκε με το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και ο τόπος, ιδίως η ύπαιθρος, ησύχασε και έπαυσε να πληρώνει τον ηθικό και υλικό φόρο προς τις διάφορες ληστοσυμμορίες, που ξεφύτρωναν κάθε μέρα σαν τα κεφάλια της Λερναίας Ύδρας.

Πηγές
Θωμά Γ. Καλοδήμου, Η ληστεία στη Φθιώτιδα,
Εφημ., Αθηνά,
Οθώνειον Αρχείον
Εφημ. Αιών
Τάσου Βουρνά, Το Ελληνικό 1848
Γιάννη Κολιόπουλου, Ληστές
Πρακτικά της Βουλής
ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε., Ιστορία του Ελληνικού Εθνους
Εφημ. Φάρος της Οθρυος
Εφημ. Φωνή των Μεθορίων
Αρχείον Γ. Βλαχογιάννη
Εφημ. Παλιγγενεσία
Εφημερίς των Συζητήσεων της Βουλής
Εφημ. Εύριπος
Γαρδικιώτικα Χρονικά
Αρχείον Π. Βακάλογλου
Εφημ. Ευνομία
Αιμιλίου Αθηναίου, Ιστορία των ληστών