Από ιστορικά στοιχεία που αντλήσαμε από το σύγγραμμα του Γιάννη Πατίδα. "Η Άνω Καλλιθέα Φθιώτιδας" σημειώνουμε τα εξής:
Από τις αρχές του 1800 έως και το 1865 είχαν μόνιμη διαμονή στο Γυφτοχώρι οι οπλαρχηγοί Κοντογιανναίοι. Ο επιφανέστερος εξ αυτών Μήτσος Κοντογιάννης πέθανε και κηδεύτηκε το 1847 στο χωριό αυτό. Λέγεται ότι ο Μήτσος Κοντογιάννης ζήτησε από τον Αλή Πασά να του δώσει τσιφλίκι το Γυφτοχώρι. Ο Αλής πριν του απαντήσει , ζήτησε πληροφορίες για το χωριό αυτό από ένα Γυφτοχωρίτη αξιωματικό, το Δήμο Λουκά, ο οποίος τον πληροφόρησε ότι έχει πολλά κήπια και δέντρα. Ακούοντας ‘ότι έχει και πολλές καρυδιές απάντησε στον Κοντογιάννη: "Ακου ρε Κοντογιάννη, καρούμ χωριό τσιφλίκι δε γίνεται" δηλαδή αφού έχει καρυδιές το χωριό είναι παλιό, και τα παλιά χωριά τσιφλίκια δεν γίνονται. Στην υπερκείμενη βραχώδη έκταση είχαν κατά τον ιστορικό Αραβαντινό , τα παρατηρητήρια τους και άλλοι ξακουστοί οπλαρχηγοί της περιοχής οι Κατσουδαίοι.Μετά την απελευθέρωση μας πληροφορεί ο Γιάνης Πατίδας το χωριό παραχωρήθηκε από το κράτος στον Αγραφιώτη οπλαρχηγό της επανάστασης του 21 Λογοθέτη Ζώτο σαν ανταμοιβή των υπηρεσιών του στον Αγώνα.
Οι κάτοικοι του χωριού αναγκάστηκαν να συγκεντρώσουν ένα μεγάλο ποσό και αγόρασαν όλη την καλλιεργήσιμη και δασώδη έκταση που βρίσκεται εντός των διοικητικών ορίων του χωριού .Λέγεται ότι το ποσό για την αγορά αυτή οι χωριανοί το συγκέντρωσαν από την εκτροφή μεταξοσκωλήκων.
Σχετικά με την εγκατάσταση χωριανών στην Κάτω Καλλιθέα ο Γιάννης Πατίδας γράφει: [..] Από το 1900-1915 περίπου έφυγαν οι μισές οικογένειες από το χωριό και εγκαταστάθηκαν στον Κάμπο ή Καλύβια Γυφτοχωρίου, έτσι έλεγαν τότε τη σημερινή Κάτω Καλλιθέα και επειδή είχαν και παιδιά μαθητές Δημοτικού σχολείου, συμφώνησαν με τους χωριανούς που είχαν κι αυτοί παιδιά στο σχολείο, να λειτουργεί το σχολείο το μισό σχολικό έτος στο χωριό και το άλλο μισό στην Κάτω Καλλιθέα και συγκεκριμένα από 1ης Οκτωβρίου στην Άνω Καλλιθέα και από τα μέσα Νοεμβρίου έως το τέλος Μαρτίου στην Κάτω Καλλιθέα και από 1η Απριλίου μέχρι τέλους Ιουνίου στην Άνω Καλλιθέα . Αυτό διήρκεσε 10-15 χρόνια, όμως πριν από το Μάρτιο του 1926 μερικοί γονείς του χωριού επειδή ταλαιπωρούνταν τα παιδιά τους με το πήγαινε-έλα και επειδή η έδρα από της απελευθερώσεως της Ελλάδας από τους Τούρκους ανήκε στο χωριό πήραν την απόφαση και πήγαν στην Κάτω Καλλιθέα και φόρτωσαν στα ζώα τους θρανία πίνακες κλ.π αντικείμενα και τα μετέφεραν στο χωριό. Από το 1955 βόρεια του χωριού ανεγέρθηκαν και λειτούργησαν για αρκετά χρόνια μαθητικές κατασκηνώσεις οι οποίες σήμερα στεγάζουν προσφυγικές οικογένειες.
Η πιο κλασσική του ανάβαση Γουλινά είναι από την Άνω Καλλιθέα. Το πρώτο τμήμα της διαδρομής είναι κατάφυτο, ενώ η βλάστηση στη συνέχεια αραιώνει για να φτάσει κανείς στα γυμνά τμήματα του βουνού κοντά στην κορυφή που φαίνεται ότι κάποτε υπήρξε ηφαίστειο που διακρίνεται από την ιδιαίτερη διαμόρφωση του.
Η θέα των γύρω βουνών είναι απολαυστική ιδιαίτερα το χειμώνα που είναι χιονισμένα. Από τη νότια πλευρά του Γουλινά υψώνονται τα βουνά της Οίτης, της Γκιώνας και των Βαρδουσίων, ενώ από τη δυτική τα Κοκκάλια και στο βάθος ο επιβλητικός Τυμφρηστός. Βόρεια ο κάμπος του Σπερχειού και στο βάθος οι δυτικές απολήξεις της Οθρης συμπληρώνουν την πανοραμική εικόνα που προσφέρει το βουνό του Γουλινά. Η κλασσική αυτή διαδρομή μπορεί να γίνει αφορμή για νέες εξερευνήσεις σε ένα όμορφο και άγνωστο βουνό της Ρούμελης.
Η διαδρομή έχει αρκετή κλίση και μαζί με την επιστροφή θα πρέπει να υπολογίζει κάποιος
Tα βουνά του Γουλινά και των Αγίων Θεοδώρων
Το βουνό του Γουλινά βρίσκεται στη δυτική Φθιώτιδα ανάμεσα στα βουνά Οίτη και Κοκκάλια τα οποία και αποτελούν τη βόρεια απόληξη του βουνού της Οξιάς . Ο Γουλινάς είναι ένα σχετικά άγνωστο βουνό καθώς με τα 1459μ. υψόμετρο βρίσκεται περικυκλωμένο από ψηλότερα και πιο εντυπωσιακά βουνά. Κατάφυτος στα χαμηλά υψόμετρα, είναι γυμνός στα ψηλότερα τμήματα του προσφέροντας μια πανοραμική θέα προς τα γύρω βουνά όπως Βαρδούσια, Τυμφρηστός, Οίτη κλπ.
Το όνομα του Γουλινά λέγεται ότι προέρχεται από τη λέξη "γουλίστηκε" που σημαίνει "σύρθηκε" καθώς μεγάλα τμήματα του βουνού έχουν διαμορφωθεί από κατολισθήσεις.
Στη δυτική πλευρά του Γουλινά βρίσκεται το βουνό των Αγίων Θεοδώρων (1141μ.) που κατά το βιβλίο του Ν. Νέζη "Τα Ελληνικά Βουνά" εξετάζεται σαν χωριστό βουνό. Η ράχη όμως των 900-1000μ. περίπου που ενώνει τα δύο βουνά ουσιαστικά τα διαμορφώνει σαν ένα ορεινό όγκο, όπου οι Αγ. Θεόδωροι είναι μια από τις κορυφές του Γουλινά.
Ο Γουλινάς με τους Αγίους Θεοδώρους περιβάλλεται από ποτάμια. Βόρεια κυλά ο Σπερχειός, ενώ τα βόρεια και ανατολικά όρια του βουνού ορίζονται από τον ποταμό Ιναχο (αρχ.) ή Βίστριτσα που αγκαλιάζει το βουνό και χύνεται στον Σπερχειό στο ύψος του χωριού Καστρί. Δυτικά τέλος, ανάμεσα στο βουνό Κοκκάλια και Γουλινά-Άγιοι Θεόδωροι κυλά το ρέμα-ποτάμι του Ρουστιανίτη που και αυτός εκβάλλει στον Σπερχειό στο ύψος του χωριού Πτελέα.
Ο Γουλινάς με τους Αγίους Θεοδώρους περιβάλλονται με πολλά χωριά και οικισμούς.
Βόρεια, η Σπερχειάδα (240μ.), η κωμόπολη της περιοχής, και τα χωριά Τριφύλλια (200μ.), Κλώνι (350μ.), Παλαιοβράχα (400μ.), Φτέρη (380μ.), Κάτω Καμπιά (420μ.), Άνω Καμπιά (900μ.), Λευκάς (350μ.). Ανατολικά η Κάτω Καλλιθέα (180μ.), ο Άγιος Σώστης (175μ.), η Άνω Καλλιθέα (840μ.) και το Δίλοφο (760μ.). Νότια το Περιβόλι (460μ.) και το Νικολίτσι (660μ.), και τέλος δυτικά τα Κανάλια (650μ.), τα Κάτω Κανάλια (500μ.) και η Κουτσούφλιανη (500μ.).
Στην κορυφή των Αγίων Θεοδώρων υπάρχουν κεραίες τηλεφωνίας.
http://www.pezoporia.gr/pez/routes_route.asp?rid=17&content=2®ID=27
